Narcisme is een psychische stoornis; het is pathologie. De narcist kenmerkt zich door het uitbesteden van het vuile werk aan de mensen om hem heen. Doordat de narcist verliefd is op zijn imago herkent hij zij eigen schaduwkanten niet en staat hij niet in verbinding met zijn werkelijke gedrag. Hij haalt zijn levenselixer uit anderen en verwacht hierin een onvoorwaardelijke overgave. Tegelijkertijd is hij in de ban van zijn imago en van wat hij allemaal geeft en dus niet ontvankelijk voor de realiteit.
Narcisten zijn er heel goed in de verantwoordelijkheid voor hun gedrag te omzeilen en jou een slecht gevoel over jezelf te geven. De narcist heeft hier niet veel last van, integendeel, hij is ervan overtuigd voor de “goede zaak” te strijden. Als slachtoffer kan je je echter ternauwernood nog bij elkaar rapen.
Er zijn maar weinig narcisten die zich laten behandelen en de meesten trekken een spoor van vernieling. De reden dat narcisten zo beschadigend kunnen zijn, is dat zij zo ontzettend normaal kunnen overkomen en op allerlei manieren jou het gevoel geven dat het aan jou ligt. Ze zijn heer en meester in het regelen van een bliksemafleider, waardoor de schuld nooit naar hen wijst. Omdat hun gedrag zo tegenstrijdig kan zijn – binnenshuis een controlerende tiran, buitenshuis een charmante heer of dame – ga je ernstig aan jezelf twijfelen. Als je je vertwijfeling al onder woorden durft te brengen word je vaak niet geloofd. Juist omdat narcisten hun gedrag in de buitenwereld volledig onder controle hebben, weten ze precies hoe ze normaal moeten overkomen. Maar die normaliteit is slechts een holle constructie, waar niet echt iemand in zit.
Bronnen: verdwenenzelf.org en het werkboek “Herstellen van narcistische mishandeling” van Iris Koops
Psychopathie
Psychopathie is een ernstige stoornis van het geweten. Je geweten is je innerlijke sturing die je ontwikkeling draagt in verbondenheid met anderen. Bij ongeveer een op de twintig mensen is het licht van hun geweten zo zwak dat zij zich innerlijk niet kunnen ontwikkelen. In relaties hebben deze mensen weinig te bieden en vaak richten zij met bedrog, manipulaties en (psychisch) geweld grote schade aan.
‘Psychopathie’ roept de gedachte op aan mensen die zonder enige wroeging gruwelijke misdaden begaan. Deze extreme gevallen die de publieke opinie sterk beroeren zijn zeldzaam. Buiten de context van deze zeer zware misdaden stelt men de diagnose bijna niet, terwijl dat eigenlijk zou moeten om de prooien te beschermen. De huis-tuin-en-keukenpsychopaat is eigenlijk nog gevaarlijker omdat hij meestal moeilijk te doorzien is en jarenlang een destructieve invloed kan laten gelden.
Waar in de tekst ‘hij’ staat, kan ook ‘zij’ gelezen worden.
Bron: Jan Storm’s webstek
Kenmerken narcisme
- Een zeer gebrekkig mentaliserend vermogen
- Denkt dat zijn beleving de enige juiste is, draait alles om en verzint beschuldigingen en is ervan overtuigd dat ze kloppen, omdat hij het zo ziet of voelt
- Het slachtoffer wordt in de onderdanige positie geduwd, moet zich gaan verdedigen, zich goed gedragen en alles doen zodat hij zich weer beter voelt
- Grenzen stellen wordt niet door hem geaccepteerd, omdat hij het zich niet kan voorstellen dat dit nodig is
- Manipulerend en gebruikt anderen om zijn doel te bereiken
- Negeren, intimidatie, liegen, geen verantwoordelijkheid nemen, ‘gaslighting’ (verwarring zaaien door het slachtoffer aan zijn eigen waarneming te laten twijfelen) en externaliseren (ze maken van jou de dader)
Waar in de tekst ‘hij’ staat, kan ook ‘zij’ gelezen worden.
Bron: werkboek “Herstellen van narcistische mishandeling” van Iris Koops
Openlijke en verborgen narcist
Een openlijke narcist zal in eerste opzicht normaal kunnen acteren in de maatschappij. Ze komen wel over als personen met een enigszins opgeblazen gevoel over zichzelf, maar toch kan dit type narcisten makkelijk andermans aandacht opeisen omdat ze in eerste opzicht vaak charmant overkomen. Daarna komt bij de omgeving het besef dat deze personen weinig oog hebben voor de behoeften van anderen en wordt hun gedrag storend voor hun omgeving.
Het maakt een openlijke narcist niet uit wat mensen denken, hij doet wat hij wil en zal zich nooit verontschuldigen. Hij denkt dat hij altijd gelijk heeft. Een openlijke narcist is erg opzichtig: mooie auto’s, mooie huizen enz.
Verborgen narcisten tonen weliswaar net zoveel arrogantie als openlijke narcisten, maar doen dit op een veel subtielere manier. Ze zijn net zo hevig bezig met zichzelf als de openlijke narcist maar spelen vaak voortdurend in op andermans verwachtingen en zijn hypergevoelig voor de mening die anderen over hen hebben. Ze hechten veel waarde aan hun reputatie en aardig gevonden te worden en gerespecteerd en doen daarom veel moeite om hun sporen te wissen. Daardoor lijken verborgen narcisten het neusje van de zalm, een geweldige echtgeno(o)te, moeder of vader, geweldige ouders. Ze voelen zich echter minderwaardig ten opzichte van anderen en proberen vaak de grootheid van anderen op zichzelf te laten afstralen. Een verborgen narcist verontschuldigt zich enkel met als doel dat je ze met rust laat, om je te kalmeren. Hij heeft geen empathie maar leert hoe te doen alsof hij dat wel heeft.
Waar in de tekst ‘hij’ staat, kan ook ‘zij’ gelezen worden.
Bronnen: lifelessons.co en narcismegids.nl
Autisme en narcisme
Er lijken in het waar te nemen gedrag grote overeenkomsten te zijn tussen mensen met autisme en mensen met narcisme, zoals een gebrek aan empathie, zich niet in een ander kunnen verplaatsen en redelijk egoïstisch over kunnen komen. Narcisten voelen niet of nauwelijks empathie, maar kunnen het wel spelen, daarom manipuleren ze zo goed.
Autisten voelen empathie, maar hebben moeite dit in gedrag naar de ander te vertalen. Mensen met autisme hebben het nodig de sociale signalen aan te leren, ze kunnen moeilijk uitdrukkingen of lichaamstaal interpreteren. Daarbij kunnen ze slecht emoties inschatten. Door dit gebrek aan cognitieve empathie kunnen ze heel bot overkomen, maar ze spelen niet doelbewust met andermans beleving (gevoelens, gedachten enzovoorts). Ze kunnen zich hier erg bewust van zijn, zich er schuldig over voelen en er zelfs onder lijden.
Bewerkte tekst uit het boek “Je leven in eigen hand – verder na narcistische mishandeling” van Iris Koops
NSS, complexe PTSS, trauma-bonding en dissociatie
Het narcistisch slachtoffersyndroom (Engels: Narcissistic Victim Syndrome – NVS) – hierna: NSS – is een ernstige psychische aandoening die voortkomt uit jarenlange, stelselmatige mishandeling door één of meerdere personen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis.
De symptomen van NSS uiten zich o.a. in afhankelijkheid, constante alertheid, depressie, dissociatie, gebrek aan energie en daadkracht, gevoel van zinloosheid, het ontbreken van realiteitsbesef, je voor alles excuseren, ontregelde beleving van emoties, overal over twijfelen, overgevoeligheid, paranoia, schaamte, schuldgevoelens, psychosomatische klachten, verwarring, wantrouwen, zelfvervreemding.
Complexe PTSS ontstaat door chronische traumatisering als mensen vastzitten in een onveilige omgeving en kan voor ernstige symptomen zorgen.
Traumabonding is een emotionele verslaving aan de dader als gevolg van de emotionele hel van aantrekken en afstoten binnen de gaslighting.
Dissociatie: als een cliënt geen of nauwelijks gevoelens laat zien en feitelijk vertelt over wat er is gebeurd. Hij of zij associeert zich niet met het probleem of de situatie.
Bronnen: verdwenenzelf.org en het werkboek “Herstellen van narcistische mishandeling” van Iris Koops
Ontwikkeling van je ware zelf
De ontwikkeling van je authentieke zelf heeft onder druk gestaan. Het moment dat je tot de realisatie komt dat je er anders naar kunt kijken, kan zorgen voor een mooie ontwikkeling. Vaak is er een dieptepunt, een soort ‘rock bottom’ gevoel. Daarna kan er een sterke innerlijke drive ontstaan om hier uit te willen komen. Je grijpt daarbij onderweg alles aan wat op je pad komt, om de weg omhoog te bewandelen. Bovenop de berg met de regie in eigen handen, in plaats van in het moeras ‘down under’ bij de narcist. Deze sterke innerlijke drive om de beweging opwaarts te maken kan zo stuwend werken dat je in staat bent om grote hoogten te bereiken in persoonlijke ontwikkeling, succeservaring en zelfs spirituele groei.
De kans dat je je ontpopt tot een inspirerende ziel is zeker aanwezig als je bedreven werkt aan je eigen heling en groei.
Geïnspireerd door: Jan Storms en Melanie Tonia Evans