Als je partner je gevoelens niet begrijpt: over emotionele mismatch, uitputting en de rode vlaggen van narcistische mishandeling

narcisme

In een gezonde relatie hoort er ruimte te zijn voor wie jij bent. Niet alleen je leuke kanten, maar ook je kwetsbaarheid, je twijfels, je verlangens. Maar wat als je steeds tegen een muur aanloopt? Als je je niet gehoord voelt, niet gezien wordt, en de verbinding steeds eenzijdig voelt?

Iemand deelde laatst:

Thuis is hij stil, lijkt afwezig. Maar met anderen is hij charmant en gezellig. Als ik iets wil bespreken, zegt hij dat ik ‘altijd zo moeilijk doe’. En als ik mijn gevoelens uit, noemt hij het ‘boos zijn’. De enige manier waarop hij wil verbinden, is via seks.”

Herken je dat? Dan kan er sprake zijn van meer dan een simpele miscommunicatie. Misschien zit je in een relatie met een flinke emotionele mismatch. Misschien zelfs met iemand die trekken van emotionele onbeschikbaarheid of narcistische mishandeling vertoont.


Emotionele mismatch: het sluimerende ongemak

Een emotionele mismatch ontstaat als twee mensen fundamenteel verschillend omgaan met gevoelens, communicatie en nabijheid. Eén van jullie verlangt naar verbinding, gesprekken en emotionele diepgang. De ander houdt het liever oppervlakkig, voelt zich snel aangevallen, of wil alleen fysiek contact.

Wat je dan vaak merkt:

Jij probeert te praten, hij blokt of ontwijkt.

Jij voelt je gekleineerd of beschuldigd als je je emoties deelt.

Seks lijkt de enige vorm van ‘nabijheid’.

Jij loopt op eieren om geen conflict te veroorzaken.

En soms doet hij wél z’n best. Hij probeert te luisteren, neemt misschien kleine stapjes. Maar vaak houdt hij het niet lang vol. De verandering blijft oppervlakkig of tijdelijk, en jij blijft degene die de emotionele verantwoordelijkheid draagt.

Wat het extra verwarrend maakt: je kunt vaak niet bij hem terecht met je zorgen—en tegelijkertijd mag je er ook niet met een ander over praten als het over hem gaat. Alles wat jij voelt moet stil blijven of binnen de perken, anders wordt het gezien als verraad of drama. Dat isoleert. En het maakt je emotioneel eenzaam, zelfs binnen een relatie.


Wanneer wordt het echt ongezond?

Er is een grens tussen “we begrijpen elkaar niet altijd” en “ik voel me emotioneel mishandeld”. Die grens is niet altijd zichtbaar in het begin. Narcistische dynamieken beginnen vaak subtiel—met charmant gedrag, veel aandacht, misschien zelfs idealisering.

Maar daarna verandert het:

Je wordt klein gehouden als je je grenzen aangeeft.

Je wordt beschuldigd van ‘te gevoelig zijn’.

Jij moet je steeds aanpassen, maar hij nooit.

Je voelt je steeds onzekerder over je eigen gevoelens.

De ander toont geen écht schuldgevoel of empathie.

En jij leert: praten over de relatie is riskant—óf hij wordt boos, óf hij sluit zich af, óf hij keurt het af dat je steun zoekt buiten hem om.


Rode vlaggen van narcistische mishandeling

Let op deze patronen, vooral als ze terugkeren:

  1. Gaslighting – Jij begint te twijfelen aan je eigen waarneming. Je gevoelens worden gebagatelliseerd of ontkend.
  2. Idealiseert en kleineert afwisselend – Eerst op een voetstuk, daarna onzichtbaar of bekritiseerd.
  3. Geen verantwoordelijkheid nemen – Alles ligt aan jou. Hij is altijd het slachtoffer.
  4. Controle via emoties of seks – Seks wordt ingezet als beloning of straf. Er is geen ruimte voor emotionele intimiteit zonder voorwaarden.
  5. Isolatie – Jij voelt je steeds meer op jezelf aangewezen. Niet alleen fysiek, maar ook emotioneel: je mág nergens terecht met je verhaal.
  6. Empathie ontbreekt – Jouw pijn wordt gezien als lastig, overdreven of irrelevant.

Wat kun je doen?

  1. Herken wat er gebeurt, zonder het te vergoelijken.
    Geef jezelf toestemming om te erkennen: dit doet pijn, dit voelt niet goed.
  2. Weet dat je niet ‘te veel’ bent.
    Je behoefte aan verbinding, respect en veiligheid is gezond.
  3. Blijf bij jezelf.
    Let op hoe vaak je jezelf inhoudt, aanpast of stilhoudt om de ‘vrede’ te bewaren.
  4. Durf vragen te stel
    Is er bereidheid tot groei?
    Mag ik mijn gevoelens uiten, ook buiten deze relatie?
    Kan ik mezelf zijn in deze dynamiek?
  5. Zoek steun.
    Je mág praten met iemand anders. Je mág hulp zoeken. En je mág zeggen: dit voelt niet veilig voor mij.

Tot slot

Het is verwarrend wanneer iemand zegt dat hij wil veranderen, en soms écht kleine stapjes zet, maar jij ondertussen niet eens mag benoemen wat je voelt—niet tegen hem, en niet tegen iemand anders.

Een liefdevolle relatie sluit je niet op in jezelf. Ze opent deuren, ze ademt ruimte.

En jij mag ruimte innemen. Je mag vragen. Je mag voelen. Je mag praten. Ook als hij dat moeilijk vindt.

Interview over verborgen geweld – Ronja

interview verborgen geweld

In dit interview over verborgen geweld vertelt Lot gedetailleerd over de onveilige situatie waarin haar dochter Ronja opgroeit, over de impact op Ronja en de betrokkenheid van Veilig Thuis en Jeugdbescherming.

GGZTotaal.nl, 10 juli 2023: “Als ik bij papa ben wil ik in een kooi” – GGZ Totaal

Interview over verborgen geweld

verborgen geweld ggz

In een interview over verborgen geweld vertelt Isabelle (België) mij openhartig over de onveilige situatie waarin haar oudste dochter Charlotte opgroeit en hoe de impact daarvan verborgen blijft voor de rechter en betrokken hulpverlening. Ondertussen stapelen de problemen bij haar dochter zich op: destructief gedrag, drugsgebruik, weglopen en opnames in instellingen.

GGZTotaal.nl, februari 2023: ‘Zonder erkenning worden onze kinderen in de steek gelaten’ – GGZ Totaal

Psycho-educatie voor naasten

psycho-educatie Beverwijk

Psycho-educatie voor naasten

Psycho-educatie voor naasten bij autisme

Psycho-educatie voor naasten kan handig zijn als het gedrag van hun familielid of partner ingewikkeld voor de naasten is om mee om te gaan. Zo heb ik zelf online psycho-educatie gekregen bij een grote GGZ organisatie nadat mijn naaste werd gediagnosticeerd met autisme. Maar ik ben er vooral meer over te weten gekomen door het lezen van boeken en het praten met mensen met autisme en hun naasten. Het kennen van de beperkingen van de ander en de mijne, leren omgaan met angst en dwang, mijn grenzen bewaken. Het helpt me om beter voor mezelf te kunnen zorgen en er beter voor mijn naaste te kunnen zijn.

Psycho-educatie suïcidaliteit

Bij Arkin GGZ begeleid ik de bijeenkomsten waarin voorlichting over suïcidaliteit wordt gegeven aan naasten van mensen met suïcidaliteit. De voorlichtingsbijeenkomsten zijn verhelderend voor de deelnemers. Ze hebben een grote behoefte aan informatie over suïcidaliteit. Ook de gespreksgroepen worden goed ontvangen. Daarin is veel ruimte voor uitwisseling, de deelnemers vinden het fijn er open met elkaar over te kunnen praten. Ze hoeven de dingen niet uit te leggen, vinden (h)erkenning bij elkaar.

Psycho-educatie narcisme

Psycho-educatie voor naasten van mensen met narcisme ligt ingewikkelder. Naasten krijgen sowieso geen psycho-educatie als er geen diagnose NPS (Narcistische Persoonlijkheids Stoornis) is gesteld.

De persoon zelf is ervan overtuigd niets te mankeren, is niet in staat tot zelfreflectie, dus het besef van de eigen problematiek en de schadelijke gevolg voor de omgeving ontbreekt.

Herkennen narcistische mishandeling

De symptomen van narcistische mishandeling bij slachtoffers die met allerlei mentale en fysieke gezondheidsklachten in de zorg belanden, worden nog nauwelijks herkend.

Daarnaast geloven slachtoffers vaak dat zij het probleem zijn, dat zij niet genoeg hun best doen, egoïstisch zijn, op allerlei manieren te kort schieten. Ze vertrouwen niet meer op hun eigen waarneming, zijn zichzelf en wat ze nodig hebben helemaal kwijt. Daarnaast kunnen zij via hun narcistische partner in de GGZ belanden, omdat ‘zij het probleem zijn’ en gefixt moeten worden.

Als slachtoffers ‘ontdekken’ waarmee ze te maken hebben, gaat er een wereld voor ze open. Ze gaan zich bijvoorbeeld beseffen dat de problemen in de relatie niet aan hen liggen maar dat die overtuiging hen jarenlang is aangepraat. Ze gaan zich langzaamaan beseffen dat hen iets is aangedaan en wat de impact op hen is. Tegelijkertijd worden ze in hun hoofd nog steeds heen en weer geslingerd tussen twee waarheden. Gehersenspoeld als ze zijn, ‘weten’ ze aan de ene kant hoe ‘het zit’, terwijl ze dit op momenten volledig ‘vergeten’ zijn en de waarheid van de narcistische persoon als waarheid ervaren. Dit is gekmakend. Ze hebben het dan nodig om aan hun eigen waarheid, aan de feiten en aan wat ze geleerd hebben herinnerd te worden. Als ze dat zelf (even) niet kunnen, dan door een ander.

Wat ze hebben ervaren of nog steeds ervaren, is zo ongelooflijk en niet te begrijpen. Voor hen zelf niet, maar ook niet voor een ander. Dat maakt dat wat ze vertellen niet geloofd wordt. De subtiele dingen zijn té ongrijpbaar en de wrede dingen klinken té wreed om waar te kunnen zijn.

Daarbij is het onderwerp narcisme nog altijd een taboe, zeker als er geen diagnose heeft plaatsgevonden. Dan ‘heb je niet het recht’ om het woord ‘narcist’ in de mond te nemen. Dat maakt het ingewikkeld voor deze slachtoffers, want hoe moeten ze er dan over praten? Er zit al zoveel schaamte op.

Zelf op zoek

Naar psycho-educatie over narcisme en de impact van narcistische mishandeling moeten slachtoffers nu meestal zelf op zoek, door het lezen van boeken, op internet, lotgenotencontact en via professionals die tevens ervaringsdeskundig zijn.

Herkenning en ont-schuldigen

(H)erkenning is voor hen belangrijk om ont-schuldigd te worden. Zo ontstaat ruimte om de verantwoordelijkheid voor hun eigen helingsproces te nemen. Dit vraagt om professionals die kennis hebben van mis-handeling en een moreel standpunt innemen, want iemand die jarenlang gemanipuleerd, gekleineerd, gehersenspoeld, gecontroleerd, geïntimideerd en bedreigd is, weet vaak niet wat normaal en niet normaal is in de omgang.

Meer info / contact

Op mijn website vind je informatie over narcisme en verschillende blogs over narcisme. Neem gerust contact met mij op voor meer informatie of een vrijblijvende kennismaking.

Ik ben benieuwd wie jij bent

“Sinds ik mijn grenzen bewaak en mij uitspreek, is het alleen maar erger geworden.”

Dit hoor ik geregeld van mensen die jarenlang onderdrukt en mishandeld zijn door hun familie of (ex-)partner.

Lees meer