Een blog over een kind in de knel bij complexe scheiding en OTS

Probleem en hulpvraag van een moeder

“Ik wil niet met jou mee naar huis”, zegt hij tegen zijn moeder. Hij geeft zijn papa een knuffel en houdt zich vast aan het been van de nieuwe vriendin van vader. Vader staat op de achtergrond en houdt zich vooral bezig met zijn kindje uit zijn nieuwe relatie. Moeder wil graag weten hoe ze moet reageren als haar zoontje (4) bij de overdracht van vader naar haar niet mee wil. Ze geeft aan al 5 psychologen te hebben benaderd, maar deze geven aan er niets mee te kunnen en verwijzen haar naar Veilig Thuis.

Wat speelt er nog meer?

Zoon vertelt zijn moeder dat papa hem slaat en dat hij moeilijk bij hem slaapt “door zijn energie die ik voel”. Zijn slaaptekort haalt hij in bij moeder. Als vader zoon ophaalt uit school om naar hem te gaan zegt hij over de kleding die zijn moeder hem die ochtend aan had gedaan, dat hij lelijke kleding aan heeft, en tegen zijn zoon zegt hij dat hij lelijk is.

Verwijten

Moeder ontvangt vooral verwijtende mails van vader. Wat opvalt is, dat hij in deze e-mails dingen uit zijn verband trekt en met zijn verwijten eigenlijk zijn eigen gedrag beschrijft. Als moeder de verwijtende mails benoemt in een gesprek met vader en de voogd, zegt de voogd haar dat zij de verwijten van vader positief moet zien, omdat vader aangeeft wat zijn zoon met hem bespreekt of wat hij ziet bij zijn zoon.
Moeder wordt hier door beiden monddood gemaakt, want ze kan niets met de (verdraaide en geprojecteerde) verwijten die vader haar doet en waarvoor ze zich moet verantwoorden. Aangeven dat vader met zijn verwijten eigenlijk zijn eigen gedrag beschrijft (en projecteert op moeder) zal ongeloofwaardig overkomen. Moeder kan niet anders dan benoemen dat zij zich niet in de verwijten herkent.
Het blijven benoemen van moeder dat vader haar steeds verwijtende mails stuurt, zou kunnen overkomen als verwijt naar vader en het ontlopen van haar verantwoordelijkheid.

OTS

De OTS zou binnenkort eindigen, maar vader stuurt aan op verlenging vanwege zijn zorgen over zijn zoon en zijn moeder, de voogd gaat hierin mee want moeder “pakt de verwijten van vader niet goed op”. Hiermee krijgt vader een podium om verder te gaan met het onder druk zetten van zijn zoon om de problemen bij zoon als gevolg daarvan bij moeder te blijven leggen, het bestoken van moeder met onterechte verwijten én te blijven onderhandelen over de in de beschikking vastgelegde afspraken.

Dynamiek

Onder het mom van bezorgdheid over zijn zoon houdt – in dit geval – vader de focus op moeder, terwijl het om hun zoon zou moeten gaan.

Het blijkt in de praktijk heel lastig voor betrokken hulpverleners om de dynamiek hierachter te zien.

Wat opvalt is dat vader niet écht aanspreekbaar is op zijn gedrag én op zijn verantwoordelijkheid om als ouders samen te werken in belang van hun zoon. Daarnaast benoemt hij wel zijn zorgen over zijn zoon maar uit zijn gedrag blijkt niet dat hij handelt in zijn belang.

Voor ouders die zich in deze situatie bevinden is het in de eerste plaats belangrijk zich gehoord te voelen, (h)erkenning! Daarnaast: praktische tips over het leren omgaan met de ingewikkelde situatie, het toepassen van versterkende interventies en hoe zo goed mogelijk voor zichzelf te kunnen blijven zorgen. Zelfcompassie is heel belangrijk, want ze doen het in de ogen van de destructieve ex-partner en betrokken hulpverleners zelden goed en stuiten vaak op onbegrip vanuit hun naaste omgeving ‘want waar twee vechten hebben twee schuld’ en ‘hij/zij bedoelt het vast niet zo’.

In deze blog wordt het destructieve gedrag van vader benoemd. Er zijn echter ook moeders die zich hieraan schuldig maken.

“Overdrachtsproblemen” kunnen heel verschillend verlopen. Je kunt niet ongenuanceerd conclusies verbinden aan een kind dat niet van de ene ouder naar de andere wil. Dit kan zowel ontstaan uit een loyaliteitsconflict gevoed door een destructieve ouder als door een terecht gevoel van onveiligheid van het kind om naar zijn destructieve ouder te gaan. Ook speelt mee hoe veilig en krachtig de ‘gezonde’ ouder zich voelt bij de overdracht. Kinderen pikken alles op.